به گزارش خبرنگار تلویزیون سینماپرس، در قسمت اول این نشست که روز گذشته منتشر شد، درباره نحوه شکل گیری این برنامه و نیز سابقه مجری آن عبدالله روا نکاتی را مطالعه کردید. در قسمت دوم این نشست، حرف های دست اندرکاران این برنامه درخصوص چگونگی شکل گیری محتوای این برنامه ترکیبی را می شنوید.

سینماپرس: مجری در برنامه های زنده تلویزیونی نقشی حساس و کلیدی دارد. در تلویزیون اغلب برنامه هایی که نقش مجری در آن کلیدی است، به چهره های پیشکسوت و شناخته شده سپرده می شود اما اینبار این اجرا به فردی جوان سپرده شد. چگونه این اتفاق افتاد؟

عبدالله روا: در ابتدای پخش برنامه شیش تایی ها، سه روز در هفته من مجری برنامه بودم و سه روز باقیمانده هم یک مجری خانم برنامه را اجرا می کرد. به نوعی برنامه دخترانه ـ پسرانه بود اما با تصمیم مدیر شبکه، توفیقی اجباری نصیب من شد و تمامی برنامه ها را من اجرا کنم.

سینماپرس: شما اجرا پُررنگی در برنامه دارید و تلاش می کنید با مخاطب بیشترین تعامل را داشته باشید. چنین برنامه هایی با حساسیت های فراوانی مواجه هستند.

عبدالله روا: دقیقا همین طور است. اتفاقا مدتی قبل و در زمانی که برنامه هنوز روی آنتن بود، یکی از دوستانم در دانشگاه به من گفت: تو واقعا در برنامه خیلی خوب هستی!چطور تا به حال ممنوع التصویر نشده ای !؟ به نظرم این تعامل باعث شده هم از طرف مخاطب و هم از طرف تلویزیون به من برای اجرای این برنامه اعتماد شود.

حامدجوادزاده: باید این نکته را هم به صحبت های شما اضافه کنم که مسوولان شبکه در ابتدا فکر نمی کردند این برنامه دیده شود.البته تا پایان اجرای برنامه فرش سپید هم هم شبکه دو اعتقاد نداشت که ما برنامه خوبی هستیم. از نظر شبکه دو ما یک برنامه معمولی بودیم.حتی به من گفته شد که جمعیت مخاطب این برنامه پنج میلیون نفر است و از این جمعیت باید حداقل 10 درصد آن به طور روزانه برای این بنامه پیامک بزنند.

سینماپرس: چرا چنین اتفاقی برای برنامه شیش تایی ها و فرش سپید نیفتاد؟

چنین وضعیتی برای یک برنامه بسیار ایده آل است اما در اغلب موارد حتی برای برنامه های خوب تلویزیون هم این اتفاق نمی افتد که مثلا در یک برنامه 100 هزار پیامک دریافت کنند. در زمان پخش این برنامه گاهی میزان بازدید روزانه از سایت برنامه به سی هزار بازدید در روز می رسید. گاهی هم به فراخور موضوع و شرایط برنامه تا شصت هزار بازدید داشتیم و این آمار برای برنامه ای که جمعا 25 دقیقه زمان دارد، نسبت به دیگر برنامه های مشابه بسیار بالا است.

سینماپرس: چرا زمان برنامه اینقدر کوتاه است؟

حامد جواد زاده: شخصا این وضعیت را بیشتر می پسندم. همین قدر که این برنامه در حد تغییر ذائقه مخاطب اقدام کند خوب است و بیشتر از این به نظرم خسته کننده می شود. در همین مدت زمان اندک آیتم پخش کردیم، میهمان هم دعوت کردیم.

سینماپرس: اما این مساله باعث شد تا همیشه فضایی در برنامه حاکم شود که همه مجبور باشند تُند و تُند حرف بزنند و ریتم تندی بر برنامه حاکم باشد.

حامد جواد زاده: به نظرم تعریف برنامه خوب همین است. ما الان در عصر ساندویچ زندگی می کنیم و برنامه های این دوره هم باید تابع چنین تعریفی باشد.

عبدالله روا: اگر از تماشای برنامه حس کردید دچار استرس شده اید، این مساله اشکالی است که در اجرای من وجود داشته است. همه سعی ما بر این بوده که برنامه را با یک سرعتی که برای بیننده هم آزاردهنده نباشد پیش ببریم.

مجتبی آذری: الان در اغلب بخش های ادبی همه چیز به سمت مینی مال شدن پیش می رود. در فضای اینترنت جملاتی که پر طرفدار هستند جمله های کوتاه و مختصر هستند. چنین فضایی کمابیش در برنامه ما هم حاکم است.

عبدالله روا: پیش از هربرنامه و زمانی که میهمان در استدیو حضور پیدا می کرد، به صراحت به او می گفتیم این برنامه مثل بقیه برنامه های تلویزیون نیست که شما رفته اید. این حرفی بود که حتی به مصطفی رحماندوست هم زدیم و گفتیم به شیوه اجرای برنامه ما نگاه کنید تا این تفاوت را دریابید.

حامد جواد زاده: حتی ایرج میلانی که خودش سابقه ساخت چندین برنامه برای تلویزیون دارد هم در مواجهه با این شکل از اجرای برنامه واقعا شوکه شده بود. من همیشه در جایی می ایستم که بتوانم همه چیز را رصد کنم و آن روز دیدم که ایرج میلانی چطور از رفت و آمدهای مکرر اعضای برنامه در پشت دوربین تعجب کرده بود. راستش ما در پشت صحنه جست و خیز زیادی داریم.

مجتبی آذری:  تعریف های مختلفی از اینکه برنامه خوب چه برنامه ای است وجود دارد. اینکه برنامه ای خوب است که مجری خوب دارد، آیتم های خوب دارد،مهمان ویژه ای دارد و...گاهی هم همه این موارد بای شامل حال برنامه ای شود تا آن برنامه به برنامه ای خوب تعبیر شود. کاری که ما در این برنامه خواستیم انجام بدهیم و در برنامه های قبلی مثل "نیمروز"نتوانستیم آن را انجام بدهیم این بود هر چیزی سهم خودش را داشته باشد. ما در این برنامه بخش های زیادی داشتیم. مثل تیتراژ ابتدایی،بسم الله،سه یا چهار و... . ما هر روز در این برنامه متن داشتیم و در کنارسایر بخش ها، مهمان هم داشتیم. اینطور نیست که ما مثلا در یک روز فقط روی مهمان تمرکز کنیم. تمرکز روی میهمان برنامه تلویزیونی را از ساختار تصویری اش دور می کند و آن را شبیه برنامه های رادیویی می کند.

حامد جواد زاده: دقیقا ما پارسال در برنامه نیمروز همین مشکل را داشتیم.

مجتبی آذری: سعی ما بر این بوده که گفتگوهای تلویزیونی را از حالت رادیوسی در بیاوریم. گاهی هنگام پخش یک برنامه تلویزیونی اگر سراغ شبکه پیام نما بروید و دیگر تصویر آن برنامه را نبینید و فقط صدایش را بشنوید، اتفاقی برای شما رخ نمی دهد. در مورد خیلی از برنامه ها به گونه ای است که شما با ندیدن تصویری عملا چیزی را از دست نمی دهید.یعنی هیچ جلوه تصویری نیست که پیام و محتوا صرفا با آن منتقل شود.

حامد جواد زاده: در این برنامه میهمان های خاصی دعوت شده اند و با آنها گفت و گوهای خاصی صورت گرفته است. مثلا تیم ملی نوجوانان والیبال را دعوت کردیم که قهرمان شدند. در این برنامه میهمان ها در حال پنجه زدن و بازی کردن مصاحبه شدند. به نظر من این گفتگو ها برای یک برنامه تلویزیونی خیلی مدرن است و در چنین شرایطی اگر بیننده تصویر را نبینید خیلی از اتفاقات برنامه را از دست می دهد. مثلا اگر تصویر "سعید فخاریان" در حالی که روپایی می زند و جلوی دوربین حاضر می شود و خودش را معرفی می کند را نبینید؛ قسمت زیادی از جذابیت مصاحبه را از دست داده اید.

سینماپرس: در این برنامه کاراکتر خاصی برای مجری تعریف شده و او بر اساس این کاراکتر برنامه را اجرا می کرد؟

حامد جواد زاده: بله. برای عبدالله روا کاراکتر یک پسر یکدنده همه چیزدان تعریف شده بود که البته پسر مودبی بود. پسر مودبی که هیچ قت به بزرگ تر از خودش توهین نمی کند اما هیچوقت در مقابل اشتباهات بزرگ تر از خودش هم سر خم نمی کند و در چنین مواقعی به فرد بزرگ تر از خودش می گفت که اشتباه کردی! البته این مساله را خیلی محترمانه بیان می کرد. این کاراکتر در طول برنامه خلق شد. البته سال گذشته هم در برنامه نیمروز  کاراکتری شبیه به این شخصیت را برای «علی ضیا» طراحی کردیم اما برای عبدالله روا خیلی بهتر از کار درآمد که علت این مساله شخصیت خاص عبدالله روا بود. او به عنوان مجری زحمت های زیادی برای خودش کشیده است.سواد خیلی خوبی دارد،تجربیات بسیار گسترده ای دارد و در عرصه مختلف صاحب دانش است. عبدالله روا ورزشکار بوده،شاعر هست،ادبیات خوانده،حافظه واقعا خوبی دارد و همه اینها به او در بهتر دیده شدنش کمک کرد و به دلیل این ویژگی ها، این کاراکتر را به نوعی زندگی کرد.

البته توان اجرای عبدالله توان بسیار بالایی است.اما همه بار برنامه به عهده عبدالله نیست،عبدالله خوب برای ما گّل می زند!ولی همانطور که خود او در ابتدا گفت، یک تیمی در پشت صحنه در حال تلاش اند تا یک نتیجه خوب حاصل شود. من این ها را نمی گویم که اجرای او را ضعیف جلوه بدهم بلکه حرف من این است که با همه این زحمت ها که در پشت صحنه برنامه اتفاق می افتد اگر کس دیگری به غیر عبدالله روا این برنامه را اجرا می کرد این زحمت ها به بار نمی نشست و همینطور اگر عبدالله روا بود اما این گروه پشت برنامه نبود، بازهم برنامه آنطور که باید دیده نمی شد.

سینماپرس: به نظر می رسد یکی از دلایل موفقیت برنامه شما فعالیت تیمی است. این تیم چطور انتخاب شده اند و تقسیم مسوولیت ها در میان شما چطور انجام می شود؟

حامد جوادزاده:  اولین ویژگی اعضای این گروه اخلاق آنهاست. اخلاق به معنای این است که اعضای این گروه باید آدم خوبی باشند.خیلی از بچه هایی که به این گروه اضافه شدند آدم های خوبی بودند هرچند که متخصص نبودند. تکنیک و تخصص را آدم یاد می گیرد ولی آدم خوب بودن فرق دارد.اولین خصوصیتی که همه بچه های ما دارند این است که انسانهای خوبی هستند. وقتی که اینطور باشند دیگر کم کاری نمی کنند و دلسوزانه کار خواهند کرد. سال گذشته «هادی خرسند » به عنوان مدیر تولید و «مهدی صالح  پور» به عنوان نویسنده  در برنامه نیمروز به ما اضافه شدند، مجتبی آذری هم که از سال 86 و از رادیو با ما همکار بود و در برنامه "جوونی آزاد"با هم کار می کردیم. او فرد  بسیار آدم خوش فکری است. نرگس فتحی که از سال 84 در رادیو باهم آشنا شدیم و بعد ازدواج کردیم، یکی دیگر از نویسندگان برنامه است. قسمت عمده ای از بار شیوه اجرای مدرن رادیو به دوش خانم فتحی بود. سلام های پر انرژی و کوتاهی که هنوز خیلی از نویسندگان برنامه های مختلف از آن استفاده می کنند از ابداعات خانم فتحی بود که اولین بار "فرشید منافی" آن را اجرا کرد و از آن به بعد رواج پیدا کرد.

سینماپرس: این آدم ها با این توانایی ها چگونه در کنار هم قرار می گیرند؟خیلی وقت ها آدم ها ممکن است توانایی زیادی داشته باشند ولی از جنس هم نباشند.

حامد جواد زاده: در این برنامه هرکسی دقیقا وظیفه ای که دارد مشخص است.

سینماپرس: یعنی در مورد "کافه سپید" اینطور بود که یک نویسنده می نوشت و بقیه اجرا می کردند؟

حامد جواد زاده: مجری کافه سپید که جزو بخش های پُرطرفدار برنامه بود یک مجری مولف بود. یعنی متن ها را خودش تنظیم می کرد و بعد از آن به تایید کارگردان هنری می رساند. هر اتفاقی که به لحاظ هنری در برنامه می افتاد از فیلتر «مجتبی آذری» می گذشت. البته همه بچه ها در حوزه خودشان اختیار کامل دارند مگر در مواقع خاصی که نیاز به اعمال نظر باشد.

به طور کلی در مورد همه اجزای برنامه از تیتراژ تا آیتم ها و حتی لحن برنامه به صورت گروهی تصمیم گیری می شود.یعنی در جایی که مجری،تهیه کننده، نویسنده و همه دست اندر کاران برنامه حضور دارند این ساختار شکل می گیرد و مسوولیت هر بخش به فردی سپرده می شود.

سینماپرس: آیتم خواب سپید یکی از بخش های جذاب برنامه است که مجری آن یک فرد تنبل است. این بخش چگونه شکل گرفت؟

مجتبی آذری: این آیتم صرفا یک آیتم طنز بود و مساله خاصی را مد نظر نداشت. یعنی چیزی پشت پرده وجود نداشت. این آیتم صرفا نگاه فانتزی یک تنبل بود به دنیا بود. درباره این شخصیت با "محمد پوریا" خیلی بحث کردیم.مهدی صالح پور نویسنده این بخش یکی از بهترین مینی مال نویس های در شبکه های اجتماعی است و این که این مینی مال ها چگونه تصویری شوند نکته مهمی بود که تلاش کردیم محقق شود.لبته هنوز هم می گویم این آیتم کاملا تصویری نیست ولی محتوا آنقدر جذاب بود که دیده شد. راوی این آیتم یک جوان تنبل است که دوست دارد از زاویه تنبلی به تمام موضوعات دنیا نگاه کند. ما تنبلی را مد نظر قرار دادیم و پس از سی و چند هفته اجرای این آیتم به موضوع خواب رسیدیم و دیدیم که خواب خیلی خوب به ما جواب می دهد؛ زیرا آخر همه تنبلی ها به خواب ختم می شود! ما از همه چیز به خواب رسیدیم حتی از قانون!یعنی می گفتیم قانون هایی باید باشد که به خواب من آسیب نرسد! یا اینکه من باید تفریحاتی داشته باشم که آخرش به خواب برسم. وقتی پخش برنامه "فرش سپید" آغاز شد تصمیم گرفتیم اسم این آیتم را بگذاریم «خواب سپید». این آیتم را همیشه با خواب شروع می کردیم و مثلا در بحث معرفی کتاب به این نکته اشاره می کردیم که کتابی خوب است که خواندش باعث شود آدم بهتر خوابش بگیرد! یا در این برنامه آخر که به فوتبال پرداختیم، از این زاویه به سراغ موضوع رفتیم که فوتبالی خوب است که بتوان حین تماشای آن جلوی تلویزیون خوابید! در بازخوردهایی که در طولانی مدت گرفتیم متوجه شدیم که این آیتم خیلی جذاب بوده ضمن اینکه تِم شخصیتی خود من، و محمد پوریا هم خیلی در آن آیتم دخیل بوده است!

حامد جواد زاده: واقعا این دو نفر اگر ترس از ارتزاق نداشتند تا حالا از خواب بیدار نشده بودند!

مجتبی آذری (باخنده) : بله ! البته این آیتم در خیلی از موارد هم به کار رفت. مثل انتقاد به فوتبال آنجایی که گفتیم:«فوتبالی که آخرش قراره مساوی بشه همون بهتر که آدم بگیره بخوابه» و خیلی از مسائل دیگر.

جالب است بدانید این آیتم در زمان پخش برنامه آنقدر محبوب بود که گاهی ناظرهای پخش شبکه دور هم جمع می شدند و دسته جمعی این آیتم را تماشا کرده و می خندیدند! حتی وقتی ما آیتم را برای بازبینی به شبکه می بردیم، ما را به هم نشان داده و می گفتند: «بچه ها! قسمت جدید خواب سفید اومد!»

سینماپرس: در سال های اخیر برخی برنامه سازان سیما که با آنها گفت و گو کرده ام، نسبت به گسترش پدیده ماهواره و به خصوص شبکه های فارسی زبان ابراز نگرانی کرده اند. بسیاری از آنها می گویند در شرایط امروز مجبور به رقابت با شبکه های ماهواره ای فارسی زبان هستند. آیا شما نیز چنین حسی را هنگام ساخت این برنامه داشته اید؟ اگر داشتید چگونه تلاش کردید تا برنامه خوب و موثری بسازید که در این رقابت بتواند مخاطب را جذب خود کند؟

حامد جواد زاده: در مورد سوال اول شما باید بگویم که این احساس رقابت در مورد ما هم وجود دارد. چندی پیش گزارش محرمانه ای را دیدم که به سفارش مجلس شورای اسلامی تهیه شده بود و در بخشی از آن به این مساله اشاره شده بود که نمودار بینندگان نوجوان شبکه های ماهواره ای فارسی زبان یک سیر کاملا صعودی دارد و شبکه های داخلی در این مورد دچار یک سیر کاملا نزولی شده اند. این گزارش از طریق مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه یک به دست من رسید و از من خواست که برنامه ای بسازم که این نمودار برعکس شود. البته ساخت چنین برنامه ای کار راحتی نیست.

سینماپرس: ارزیابی خود شما از کیفیت برنامه های شبکه ای مانند «من و تو» چیست؟

حامد جواد زاده: از نظر من شبکه من و تو هیچ برنامه ای برای پخش ندارد.یک شبکه ور شکسته و به درد نخور است که فقط روی چهره و حرکات مجریانش می چرخد و واقعا کارهای ضعیفی پخش می شود. البته این شبکه مستندهای خوبی پخش می کند اما خریدن مستند از شبکه های دیگر و پخش آن از یک شبکه واقعا کار بزرگی نیست. از نظر من شبکه ای مثل"من و تو" باید هزینه های میلیاردی انجام بدهد و به برنامه سازهای داخلی سفارش برنامه بدهد تا برایش برنامه بسازند و شبکه اش پُر بیننده شود.

شبکه «بی بی سی فارسی» با حضور خبرنگارانی اداره می شود که خیلی از آنها خبرنگارهای ضعیف و درچه چندم رسانه های داخلی بودند و حالا اگر این شبکه به موفقیتی دست پیدا می کند فقط به خاطر مدیریت آن است.

عبدالله روا: این شبکه ها یک سری جذابیت هایی دارند اما  ضعف های بزرگ تری هم دارند اما به هر حال علتی در داخل کشور هست که باعث می شود مردم به این شبکه ها گرایش پیدا کنند و این گرایش قطعا به علت قوی بودن آنها نیست، بلکه به علت ضعف تولیدات داخلی در برخی عرصه ها است.

 گزارش از: مرتضی فتحی

                                                                                                                                                                                                                                          ادامه دارد

انتهای پیام/ م. ف ـ ب. ب